Marloes Arkesteijn werkt als transitiemanager voor de provincie Zuid-Holland. Sinds 2022 treedt ze op als singer-songwriter en zingt ze over transities, met titels als ‘Niks aan de hand’ en ‘In het oog van de orkaan’. Inmiddels wordt ze steeds vaker voorgesteld als singer-songwriter ‘die daarnaast voor de provincie werkt’. In dit interview met KlimaatPositief vertelt ze hoe dat is gegaan.
Hoe is de combinatie tussen je werk en je muziek ontstaan?
“Ik werk als transitiemanager voor de circulaire economie. We werken aan een verandering van systeem. Daarin zie ik dat het heel belangrijk is om daar te gaan waar energie zit bij mensen, en dat begint bij mensen die wíllen veranderen. In mijn vrije tijd was ik al singer-songwriter. De laatste tijd gingen mijn liedjes steeds vaker over: Wat betekent het om te werken aan een duurzame wereld? Ik kwam tot het inzicht dat het geen twee aparte werelden meer waren. Het hoort bij elkaar. Het veranderen van het systeem gaat ook over veranderingen bij mensen. Wij zíjn met elkaar het systeem.
Muziek is een instrument dat voorbij het hoofd gaat. Je verandert niet ineens als je een krantenartikel of een IPCC-rapport leest. Het is echt een verandering van binnenuit. Bepaalde liedjes roepen bepaalde emotie en verbeeldingskracht op. De eerste paar keer dat ik mijn liedjes zong in een duurzaamheids-setting zag ik dat ze echt raakten. Ik kreeg zelfs berichten van mensen dat het het zetje had gegeven om hun baan op te zeggen. Toen dacht ik: als je op het juiste moment een lied kunt toevoegen aan een programma of aan een verhaal, kan dat net de impact maken die nodig is om echt het hart te raken.”
Marloes Arkesteijn (foto door Olga Rook)
Hoe vond je het om met je muziek naar buiten te treden?
“Ik zag allemaal beren op de weg, het is super kwetsbaar om over je gevoelens te zingen. Maar toen ik mijn voornemen deelde met een aantal mensen, waaronder mijn leidinggevenden, kwam ik erachter dat eigenlijk niemand me in de weg zat. Ik zat vooral mezelf in de weg. Toen heb ik mijn moed bij elkaar geraapt en ben ik op LinkedIn gaan delen dat ik mijn muziek ging combineren met mijn duurzame missie. Zo is het bij elkaar gekomen. En ik merkte, toen ik eenmaal de stap had genomen, dat het heel logisch voelde.”
Merk je dat je andere reacties krijgt op je werk nu je ook zichtbaar bent als singer-songwriter?
“Er zijn steeds meer mensen die het weten. Ik dacht in eerste instantie dat ik het gescheiden zou houden: dat ik via mijn eigen netwerk zou zingen op plekken die niets met de provincie te maken hadden. In de directe projecten en netwerken waar ik werk hou ik het wel gescheiden, maar inmiddels heb ik al wel drie keer op een algemener event van de provincie gezongen. Eigenlijk kwam alles mooi samen bij een sessie met als thema ‘jezelf op het spel zetten’. Daar was ook transitie-professor Jan Rotmans als spreker, die inspiratiebron is voor drie van mijn liedjes. Dat ging over: Hoe neem je jezelf mee als het gaat om werken aan transities? Daar heb ik een aantal liedjes gezongen waardoor voor heel veel mensen duidelijk werd dat ik dit deed.
Ik kreeg heel veel mooie reacties. Sommige collega’s kwamen zelfs speciaal langs om me live te horen zingen. Allemaal dingen waarvan je van tevoren denkt dat het spannend is, of raar, blijken dat in de praktijk helemaal niet te zijn.”
Hoe is het om te zingen op een evenement dat ook aansluit bij je dagelijkse werk?
“Tot nu toe heb ik vaak een combinatie kunnen doen. Op de Nationale bodemtop was ik daar de hele dag als ambtenaar. Op het einde van de dag heb ik voorafgaand aan de speech van de minister een lied gezongen. Dan kan ik een toelichting geven en een statement maken.
Bij een optreden voor CEO’s heb ik ook een korte introductie gedaan. Daar vertelde ik ook over de verschillen die ik heb ervaren bij mijn overstap van de energietransitie naar de circulaire economie. Dan is het mooi dat je ook inhoudelijk iets mee kan geven.
Als ik enkel kom zingen heb ik daar geen last van, mijn rol is dan om het hart te raken.”
Wat gaf jou het laatste zetje om ervoor te gaan als singer-songwriter?
“Een van mijn ideeën was om met mensen zoals Jan Rotmans samen te werken op podia om hun boodschap kracht bij te zetten met muziek. Toen heb ik hem uitgenodigd voor een ‘privé concert’ in een theaterzaaltje en verteld over mijn plannen. Hij reageerde heel positief en enthousiast! Ik vind hem inspirerend omdat zijn boodschap is dat je als individu wel degelijk het verschil kunt maken. We hebben nu vaak een ‘illusie van machteloosheid’ waardoor we niet in actie komen. Als iedereen dat denkt, gebeurt er inderdaad niets.
Het eerste lied wat ik schreef heet ‘In het Oog van de Orkaan’ en ging juist over uit je comfortzone komen. Toen dacht ik: “Practice what you preach”.
Je noemt Jan Rotmans nu een paar keer; welke rol zie jij voor mentoren in die persoonlijke transitie?
“Mensen zoals hij, en ook bijvoorbeeld Kees Klomp over de betekenis-economie, schrijven veel op sociale media. Daar haal ik zelf veel inspiratie uit. Zowel voor liedteksten als motivatie om me elke dag weer in te zetten voor een duurzame wereld. We zijn denk ik allemaal weleens mentor voor iemand. Ik word zelf ook steeds vaker benaderd door mensen die meer met duurzaamheid willen. Als je eenmaal op zo’n mooie plek als ik zit vind ik het belangrijk om altijd open te staan voor mensen die ook die stap willen maken. Je kunt ze misschien net een stapje verder helpen met een inzicht of een contact uit je netwerk, om mensen over die drempel te helpen.”
Wat is jouw advies voor mensen die een duurzame baan zoeken?
“Mijn advies is: Ga doen wat bij je past, dan vormt het zich vanzelf. Toen ik wat wilde met duurzaamheid ben ik heel erg gaan netwerken: wat is hetgeen waar behoefte aan is en waar ik enthousiast van word. Ik kwam er ook achter dat mijn hart minder hard gaat kloppen van de energietransitie. Voedsel en duurzaamheid vond ik wel interessant, maar hoe ga je je dan in die wereld begeven? Toen ben ik lezingen gaan organiseren met een vriendin. Vanuit dat netwerk werd ik getipt op de rol bij de provincie die ik nu heb. Bij de sollicitatie hielp het enorm dat ik al zoveel had gedaan, en ook nog eens in mijn vrije tijd.
De verandering die we doormaken als maatschappij is al best pittig. Doe dan in ieder geval iets dat bij je talenten past en waar je energie van krijgt.”
Je begon je loopbaan in het bedrijfsleven. Waarom heb je de overstap gemaakt naar de overheid?
“Toen ik afstudeerde in 2007 twijfelde ik tussen de overheid en het bedrijfsleven. De tendens was toen ook wel dat bedrijven ‘het goede’ konden doen. Ik ging bij PostNL werken waar CEO Peter Bakker samenwerkte met het World Food Programme. Ook mijn latere werkgever Eneco met Jeroen de Haas en natuurlijk Unilever met Paul Polman waren voorlopers. Ik dacht dat duurzame bedrijven het verschil zouden maken, maar ik zag ook dat je het niet helemaal aan de markt kan overlaten. Later schreef Paul Polman bijvoorbeeld hoe de korte termijn belangen van aandeelhouders veel van zijn ambities tegenhielden.
In mijn werk voor bedrijven zag ik de perverse prikkels in de markt. De overheid is aan zet om visie en duidelijkheid te geven aan bedrijven, en met nieuwe spelregels duurzame ontwikkelingen verder te brengen. Ik dacht: bij de overheid moet het gebeuren.”
Zie je dat terug in je werk bij de provincie?
“Ja, er wordt nu – na jaren van bezuinigen – weer volop naar de overheid gekeken om crises op te lossen en duidelijkheid te geven. Dat vraagt iets van hoe je je opstelt als ambtenaar. Er wordt veel van je verwacht.
We werken in ons circulaire transitie-team van buiten naar binnen. We zetten vernieuwersnetwerken op en ondersteunen hen om te komen tot ‘doorbraakprojecten’. We leren van waar zij tegenaan lopen zodat we dat kunnen doorvertalen naar beleid, regelgeving en lobby. Dat vraagt een lange adem, maar ook op de kortere termijn boeken we resultaten die energie geven.”
Welke tip heb je waar mensen vandaag nog mee aan de slag kunnen?
“Vraag jezelf af: draagt jouw organisatie bij aan een volhoudbare wereld? En zie je ruimte om vanuit jouw rol, met jouw talenten bij te dragen aan wat jij belangrijk vindt? Als duurzaamheid voor jou een belangrijk waarde is en je merkt dat al jouw kostbare tijd niet bijdraagt aan iets zinvols, dan moet je daar denk ik wel trouw aan zijn.
Het kan natuurlijk ook zijn dat je een leuke baan hebt die op alle fronten klopt, maar weinig bijdraagt aan duurzaamheid. Dan kun je ook ruimte creëren om in je directe leefomgeving met duurzaamheid aan de slag te gaan. Ook daar ligt nog zoveel ruimte!
Een laatste tip die ik heb is: de ‘ideale baan’ kom je misschien niet direct tegen. Maar een stap dichterbij is ook wat waard. Daarmee doe je weer werkervaring, een netwerk, en nieuwe inzichten op.”
Wat is jouw advies voor ambtenaren die nog meer willen doen?
“Ik hoor wel van mensen dat ik zelf op een bijzondere plek zit met veel ruimte voor eigen inbreng; dat het op de ene plek makkelijker is dan de ander. Dat gezegd hebbende, vraag jezelf af: doe je gewoon je ding en wat van je verwacht wordt, of pak je binnen de bestaande kaders de ruimte om de verandering te versnellen?”
Je zingt over je emoties. Ben jij zelf optimistisch over de toekomst?
“Dat wisselt per dag. Soms word ik wel afgestompt door alle negatieve berichten. Maar de omgeving waarin ik werk en waar ik kom geven hoop. Er gebeurt veel in de ‘onderstroom’ die nu nog nauwelijks het nieuws haalt. Ik zong bijvoorbeeld bij een event van de Gideons (die de bouw verduurzamen). Toen ik daar was dacht ik wel: wow, wat een energie; we zijn echt aan het veranderen. Ik denk dat er meer van dat soort verrassingen komen, maar het komt niet vanzelf goed. Zoals Claudia de Breij zei in haar oudejaarsconference: Het KOMT niet goed, mensen MAKEN het goed.
Dus ja, ik ervaar zorgen en ongemak, maar werken aan de oplossing geeft ook heel veel energie. Ik hoorde laatst: “Hopen is een werkwoord”, en dat geloof ik wel.”
Hier vind je alles over de muziek van Marloes: https://marloesarkesteijn.nl/
Wil je artikelen zoals deze direct in je inbox ontvangen? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief!
